Metoda Montessori, choć cieszy się popularnością w ostatnich kilkunastu latach, w rzeczywistości jest starsza niż nam się wydaje. Jest to metoda wychowania opracowana przez włoską lekarkę Marię Montessori, która była jednocześnie pedagogiem i antropologiem. Stworzyła ona system nauczania, który znacznie się różni od tradycyjnych metod stosowanych w przedszkolu i w szkole. Jest jednak jednocześnie wyjątkowo skuteczny.
Maria Montessori stworzyła swoją metodę ponad sto lat temu. W tym czasie otworzyła w biedniejszej dzielnicy Rzymu szkołę, w której uczyła dzieci swoimi nieszablonowymi metodami. Przez kolejne pół wieku pracowała z dziećmi, nie zwracając uwagi na ich narodowość, rasę, a także status majątkowy. Wychodziła z założenia, że w każdym dziecku drzemie ukryty potencjał i talenty. Zadaniem pedagoga jest natomiast wspieranie dziecka w rozwoju, motywacja do działania, a także indywidualne podejście do każdego malucha czy starszaka. W odróżnieniu od tradycyjnych metod nauczania, metoda Montessori nie uczy dzieci jako całości, a każde dziecko jest traktowane jako osobna istota, ze swoim światem, talentami i trudnościami.
Dzieci wychowane w duchu Montessori
Choć wydawałoby się, że metoda Montessori jest kolejną modną teorią w wychowaniu małych dzieci, w rzeczywistości to coś więcej. W ostatnich latach coraz więcej powstaje przedszkoli i szkół, których prawdziwą i duchową patronką jest właśnie Maria Montessori. Dzieci wychowywane tą metodą pod wieloma względami różnią się od swoich rówieśników, które znajdują się w tradycyjnym przedszkolu czy szkole. Są bardziej otwarte, skoncentrowane na zadaniach, łatwo nawiązują kontakty z innymi, wierzą w siebie i w swoje umiejętności, są świadome swoich talentów. Dzieci wychowane w duchu Montessori są również sumienne i odpowiedzialne, wykazują się wysoką empatią i zdolnością współodczuwania, chętnie pomagają innym i angażują się w inicjatywy społeczne. Wychowanie w duchu Montessori procentuje na późniejszych etapach edukacji, a także w dorosłym życiu.
Główne założenia metody Montessori
Pedagogika Montessori jest dosyć rozbudowana, jednak opiera się na prostych założeniach:
Nauka samodzielności
dzieci same mogą zdecydować, w jakim tempie i w jakim miejscu chcą się uczyć i wykonywać kolejne zadania. Dzięki temu uczą się odpowiedzialności, a także tego, że mogą mieć własne zdanie, które będzie respektowane przez inne osoby.
Nauka poprzez działanie
w metodzie Montessori nauczyciele nie są osobami nadrzędnymi, które stoją nad dziećmi i z perspektywy mentora przekazują im wiedzę. Jest na odwrót – bawią się i podejmują aktywności na równi z dziećmi, a maluchy poprzez zabawę zdobywają nowe umiejętności, dowiadują się nowych rzeczy. Taka forma nauczania jest o wiele bardziej naturalna niż sadzanie dzieci w szkolnych ławkach i robienie im wykładów. Im młodsze maluchy, tym trudniej jest im wysiedzieć w ławce i skoncentrować się na zbyt rozległej dawce wiedzy.
Porządek
Utrzymanie porządku wokół siebie w czasie nauki i nie tylko to jeden z istotnych aspektów w metodzie Montessori. Dzieci uczą się, że gdy wszystko jest poukładane i na swoim miejscu, o wiele łatwiej jest im wykonywać codzienne zadania. Nauka porządku wpojona w dzieciństwie na pewno będzie też procentowała na dalszych etapach życia.
Indywidualny tok rozwoju
W metodzie Montessori każde dziecko jest odrębną jednostką. Nie wkłada się dzieci w żadne sztywne ramy i szablony, nie ma jednorodnego systemu oceniania, któremu podlegałyby wszystkie dzieci. Nauczyciele Montessori doskonale wiedzą, że maluchy są przeróżne, rozwijają się w swoim tempie, jednym pewne nowe umiejętności przychodzą szybciej, drugie wolniej. Bardzo ważne jest również podejście do dzieci pełne ciepła, życzliwości, zrozumienia i otwartości na rozmowę. Takie podejście przynosi o wiele lepsze skutki niż surowe reguły, całe mnóstwo nakazów i zakazów, a także sztywne ramy nauczania.
Podejście bezwarunkowe bez nagród i kar
Metoda Montessori neguje zarówno kary, jak i nagrody w przypadku gratyfikacji za naukę czy osiągnięcia. Dzięki temu maluchy uczą się, że ich sukcesy i nowe umiejętności to coś wewnętrznie wartościowego, a nie element systemu nagrody. Dziecko uczy się dla siebie, dla własnej satysfakcji i radości z odkrywania świata. Może uczyć się w swoim tempie, a także tego, na co ma aktualnie ochotę.
Nauka społecznych reguł
Dzieci, które uczą się metodą Montessori, są dobierane w grupy różne wiekowo, znajdują się w nich dzieci młodsze i starsze. W ten sposób maluchy uczą się funkcjonowania w grupie społecznej, traktowania osób młodszych i starszych, szacunku, a także umiejętności współpracy i współdziałania.