Skoki rozwojowe u niemowląt to zjawisko, które jest jeszcze nie do końca poznane i przebadane naukowo. Pozwala jednak rodzicom spać spokojnie i odetchnąć także wtedy, gdy ich maluchy na pierwszy rzut oka zachowują się inaczej niż zwykle. Skoki rozwojowe w pierwszym roku życia dziecka pojawiają się kilka razy – nie u wszystkich maluchów w tym samym czasie.
Pierwszy rok życia dziecka jest wyjątkowo trudny dla rozwijającego się organizmu, w tym dla mózgu i całego układu nerwowego. Skoki rozwojowe są momentami w rozwoju umysłowym maluchów, w trakcie których pojawiają się w ich mózgach nowe połączenia i ścieżki neuronowe, a ich układ nerwowy otrzymuje i przetwarza informacje, na które wcześniej jeszcze nie był gotowy. Skoki rozwojowe są więc uznawane za objawy prawidłowego dojrzewania i kształtowania układu nerwowego. Można również zaobserwować, że po takim skoku rozwojowym u malucha wykształcają się nowe umiejętności – zaczyna siadać, raczkować czy mówić.
Jak poznać, że maluch przechodzi skok rozwojowy?
W trakcie skoków rozwojowych niemowlęta zachowują się inaczej niż na co dzień. Rodzic, który przebywa ze swoim dzieckiem praktycznie nieustannie, szybko jest w stanie wychwycić różnicę w zachowaniu, większą nerwowość czy drażliwość. Oczywiście, w takiej sytuacji warto wybrać się do lekarza pediatry, aby wykluczył inne przyczyny zmiany zachowania. Jeśli jednak maluch fizycznie jest zdrowy, a jednocześnie jest bardziej płaczliwy, drażliwy, pogarsza się jego zachowanie lub potrzebuje nieustannego, fizycznego kontaktu z mamą, możemy przyjąć, że właśnie przechodzi skok rozwojowy. W trakcie tego stanu mogą również pojawić się problemy z jedzeniem, zasypianiem, niespokojne sny, a także zwiększona wrażliwość na wszystkie bodźce zewnętrzne. Maluch, który jest przyzwyczajony do telewizji czy muzyki, może nagle zacząć reagować na nie płaczem. Niemowlęta, które bez problemu zasypiały przy pełnym świetle, nagle zaczynają być wrażliwe na światło.
Skoki rozwojowe nie u każdego
Skoki rozwojowe nie pojawiają się u wszystkich dzieci z taką samą intensywnością czy z identycznymi objawami. Niektóre maluchy przechodzą swój rozwój bardzo płynnie i całościowo, rozwijają się stopniowo i zdobywają nowe umiejętności powoli, ale systematycznie. Dzieci, które przechodzą skoki rozwojowe, przeżywają rozwój dużo intensywniej, zmiany w ich umiejętnościach mogą pojawiać się z dnia na dzień czy nawet z godziny na godzinę. Zapewne każdy z nas zna przypadki dzieci, które przez długi czas pod względem rozwojowym były w tyle za rówieśnikami, a nagle z dnia na dzień zaczynały raczkować czy mówić. Takie maluchy są doskonałym przykładem skoków rozwojowych. Dzieci, które przezywają skoki rozwojowe, bywają niespokojne, drażliwe, pełne napięcia, gdyż ich układy nerwowe mają zbyt wiele informacji do przetworzenia jednocześnie.
Kiedy mają miejsce skoki rozwojowe?
Pierwszy skok rozwojowy pojawia się między 4 a 5 tygodniem życia maluszka. Jest to czas, gdy cały organizm bardzo intensywnie się rozwija, przetwarza informacje, uczy się reagować na bodźce. Po skoku rozwojowym niemowlę zaczyna się uśmiechać, pojawiają się dłuższe przerwy pomiędzy kolejnymi drzemkami, lepiej trawi, mniej ulewa, a także zaczyna delikatnie utrzymywać głowę nad podłożem w trakcie leżenia na brzuchu. Drugi skok rozwojowy pojawia się w wieku około 2 miesięcy. Wtedy maluch zaczyna dużo bardziej intensywnie poruszać rękami i nogami, skupia też wzrok na twarzach opiekunów i wydaje się nawiązywać kontakt wzrokowy.
Trzeci skok rozwojowy ma miejsce w wieku około 3 miesięcy. Dzieci w tym czasie zaczynają chwytać zabawki, mają bardziej skoordynowane ruchy, zaczynają podpierać się na przedramionach w trakcie leżenia na brzuszku. Pojawiają się również nowe, wydawane dźwięki, za pomocą których maluch kontaktuje się z otoczeniem, ale również poznaje możliwości własnego głosu. Czwarty skok rozwojowy pojawia się w wieku 5 miesięcy. Maluchy w tym czasie nabywają nowych umiejętności ruchowych, potrafią sięgać dłońmi po zabawki, obracać się z pleców na boki, a ich ruchy są dużo bardziej skoordynowane. Piąty skok rozwojowy ma miejsce w wieku około pół roku, kolejny w wieku 8 miesięcy, a następny w 12 miesiącu życia dziecka. Za każdym razem maluchy niemal z dnia na dzień nabywają nowych umiejętności, uczą się komunikowania z otoczeniem, poznają możliwości swojego ciała, utrzymują coraz lepszą koordynację ruchową, są również bardziej kontaktowe.
Znajomość terminów, w takich mogą pojawiać się skoki rozwojowe może pomóc rodzicom w opiece nad ich maluchami, a jednocześnie wyeliminować sporo obaw. Warto pamiętać, że każde dziecko rozwija się w swoim indywidualnym tempie. Także skoki rozwojowe nie u wszystkich dzieci pojawiają się w tym czasie. Może być też tak, że nie pojawią się wcale, a maluch będzie się rozwijał płynnie i równomiernie